• Ezgi AVCI
• 17.11.2022
• 1426 Görüldü

İş Yaşamında Çalışan Ayrımı: Yaka Renkleri-1

Çalışanları Sınıflama

Çalışanların profillerini renklere göre ayırmak, ilk bakışta bize çalışan hakkında temel bilgiler vermektedir. Yaka rengine göre çalışanın ne tür bir iÅŸte çalıştığı, statüsü, ücreti ve hatta cinsiyeti gibi ayrımlar yapılır. 

Yaka Renkleri Nasıl Ortaya Çıktı?

Mavi yaka teriminden ilk olarak 1924’te; beyaz yaka teriminden ise ilk olarak 1930’larda bahsedilmiştir.

Mavi yakalı çalışanlar, 20. yüzyılın başlarında sık sık çamaşır yıkamayı maddi olarak karşılayamadıkları için genellikle kir göstermeyen, ucuz ve dayanıklı mavi kot(denim) ve kambrik gömlekleri tercih etmişler. Bu yüzden çalışanlar mavi yakalı olarak sınıflandırılmışlardır.

Beyaz yakalı çalışanlar ise yine 20. yüzyılın başlarında ve ortalarında ofis çalışanları arasında dönemin modası olan beyaz yakalı gömlekleri tercih etmişler. Bu tercihlerinden dolayı çalışanlar beyaz yakalı olarak sınıflandırılmışlardır.

Sanayi devriminden sonra meydana gelen yeni endüstriler nedeniyle, iş ortamında sıklıkla giyilen kıyafetlerin renklerine göre birçok yaka çeşidi ortaya çıkmıştır. Örneğin; gri, pembe, yeşil, altın, metal vb.

Beyaz Yaka

Beyaz yaka terimini ilk kullanan kişi Pulitzer Ödüllü Amerikalı yazar Upton Sinclair’dir (1878-1968).

Beyaz yaka terimi ofis çalışanlarını tanımlar. Beyaz yaka çalışanlar yoÄŸun olarak zihinsel faaliyetlerde bulunur. Statüleri mavi yakadan daha yüksektir ve ödemelerini aylık olarak alırlar. 

Beyaz yakaya örnek olabilecek meslekler; muhasebeci, satış ve pazarlama uzmanı, insan kaynakları uzmanı, bankacı vb.

Mavi Yaka

Mavi yaka terimi ise işini el emeği ve beden gücü ile yapanları tanımlar. Çalışanlar yaptığı iş için saatlik ücret, haftalık ya da parça başına ücret olarak ödemesini alır. Ancak ücretlerini aylık olarak alanlar da vardır.

Mavi yakaya örnek olabilecek meslekler; tekstil işçisi, şoför, fırıncı vb.

Beyaz Yaka ve Mavi Yaka Arasındaki Farklar

İki yaka arasındaki en ayırt edici özelliklerden biri beyaz yakalı çalışanlar genellikle ofislerde ve masa başı işlerde çalışırken; mavi yakalı çalışanlar genellikle şantiyeler, üretim hatları vb. yerlerde beden güçlerini kullanarak çalışırlar.

Diğer bir fark ise eğitimdir. Beyaz yakalıların yaptıkları mesleklerin çoğu diploma gerektirirken mavi yakalı işçiler mesleklerini okuyarak değil çalışarak öğrenirler.

Ayrıca mavi yakalı çalışanlar işi işte bırakıp mesai sonrası özel hayatlarına beyaz yakalı çalışanlardan daha kolay geçerler.

Diğer yakalardan sonraki bölümde bahsedilecektir.

‘’Seveceğin bir iş seçersen, yaşamında bir gün bile çalışmış olmazsın.’’ (Konfüçyüs)